Spring naar inhoud

Exposities

Bij de opening van een solo-tentoonstelling in Galerie Israëls, Amsterdam. Marius in gesprek met Frank en Sacha Mommersteeg

 

 

 

 

'Slaapzaal vrouwengevangenis' naar Museum More

In kisten is de beeldengroep  (1975, chamotte, lood, hout)  vervoerd naar Museum More in Gorssel voor opname in de collectie.  Op vier houten bedjes liggen vrouwelijke gevangenen: 'wakker schrikken', 'de slapende', 'de minnenden' en een 'leeg kussen' met loden dekens.   '(...) Die 'meisjes op de slaapzaal van de vrouwengevangenis', wel ongeveer het mooiste wat er op deze tentoonstelling te zien is, kunnen inderdaad alleen gered worden door het geloof dat Marius van Beek hecht - als beeldhouwer - aan de ontroerende manier waarop zij zichzelf redden.' (schreef Maarten Beks, Brabants Dagblad bij expositie in De Beyerd, Breda, 1976). Als 'polit-art' verwijst de gevangenschap naar de militaire dictatuur in Chili  in de jaren zeventig en tachtig van de vorige eeuw. Volledige titel 'Slaapzaal vrouwengevangenis Santiago de Chile'.

Ontwerp 'Ikon-gedenkteken' gevonden

(papier, 60 x 40 cm). Dit teken aan de wand voor de in 1982 in El Salvador vermoorde Ikon-journalisten maakte Marius als aandenken voor de omroep villa in Hilversum. Na verhuizing van Ikon naar EO, stelde betrokken journalist Job de Haan voor het gedenkteken te verplaatsen naar de NOS-hal. Daar is het in maart 2014 her-onthuld door voormalig Ikon-directeur Lejo Schenk met een toespraak. Klik hier: 1 of 2

Deelname kunstroute Renkum

In gemeentehuis Renkum, juni 2019, 2018 https://kunstroute-renkum.nl/

Laatste beeld 'Afscheid' naar bibliotheek Oosterbeek

Dit beeld (2003, zwarte was, 140 cm.) stond in het atelier op een werkbank met ernaast het gereedschap en materiaal: een vrouw met afgewend hoofd in een ligstoel, het afscheid van echtgenote Sacha, voor altijd rustend. Zwarte was is lang houdbaar, maar ook heel kwetsbaar. In 2013 is ruim 7000 Euro ingezameld door bewoners van de gemeente Renkum en omstreken om het beeld in duurzaam brons te kunnen gieten. Het was geplaatst in het Gemeentehuis, maar nu is het zichtbaar voor iedereen in bibliotheek De Klipper in Oosterbeek. artikel in De Gelderlander.

Interview omroep Gelderland.

Deelname expositie 'Verzet en Verdriet' Huis Doorn

opening 24-8-2018 door Prinses Beatrix. Liet zien hoe Nederlandse en Duitse beeldhouwers de twee wereldoorlogen verbeeldden. Van Marius was de kop 'De geteisterde mens' tentoon gesteld (coll. Museum Beelden aan Zee).

 

'Doel van Santiago de Chile', Arnhem

Een solo expositie, getiteld: Verontwaardiging, uitgedrukt in beelden, zeefdrukken, affiches, lezing, en film bij projectruimte Circa...dit, juli/augustus 2018.

Ontmoetingen in oorlogstijd verbeeld, verhalen van acht Nijmegenaren, in museum het Valkhof, 2015. Over het verzet van Marius is een lezing gehouden in de Oosterbeekse Vredeskerk en de Concertzaal. Dit leidde tot de bewerkte herdruk van het boek Nijmeegse herinneringen.

Zie in de serie uitzendingen 75 jaar herdenking:

https://www.omroepgelderland.nl/nieuws/2408936/Marius-van-Beek-kunstenaar-in-verzet

Ontwerpen en werkfoto's in gemeentehuis Renkum: solo, van niet eerder getoonde ontwerpen en werkfoto's voor beelden, 5 sept. t/m 31 okt. 2013. Ontwerp 'Poort van de Zon'.

 

 

Oud-kunstacademie-docenten tonen eeuwig werk:  Groepstentoonstelling van werk van Kunstacademie Den Bosch-docenten Tussen kunst en experiment – Wederopbouw en de jaren erna n.a.v. 200-jarig bestaan Bossche Academie Art@Deboo 14-10 tot 16-12-2012

Kunstenaarsdorpen wisselen kunst uit: Groepstentoonstelling EuroArt Kijken, zien en verbeeldenActuele kunst uit Dachau, Tervuren en Renkum, Museum Veluwezoom, kasteel Doorwerth 6-10 2012 t/m 17-2 2013. www.museumveluwezoom.nl

Presentatie boek en expo 'De Vogel': Solo expo & boek, een onderzoek naar de staat van de beelden van Marius van Beek in de openbare ruimte 29-30 juni - 1 juli 2012 KuuB ruimte voor Kunst en Cultuur

 

Groepsexpositie met deelname van Marius in beeldentuin De Tienhof,
Tienhoven van 8 mei t/m 3 juli 2011.

Nijl expeditie in foto's in Allard Pierson museum

Solo presentatie van foto's, film en boek van de expeditie die Marius in 1963 ondernam naar Egypte, Allard Pierson Museum Rokin Amsterdam, 29 jan.i t/m 25 juni 2011. Verkorte inleiding PDF

Kunstliefde Monumentaal Utrecht 7-2 t/ m 7-3 2010

Onthulling Nachtbruid in Breda, juni 2009

Museum Het Valkhof, Seventies in Nijmegen (groep) 2008
met beeldengroep 'Slaapzaal vrouwengevangenis' (1975)

Museum Beelden aan Zee Scheveningen, onthulling bronzen beeldengroep Het Doel van Santiago de Chile uit 1974, 2007

https://www.trouw.nl/nieuws/tweede-leven-voor-aangetast-kunstwerk-marius-van-beek~b7e80fd7/

https://www.vpro.nl/programmas/ovt/speel~POMS_VPRO_207015~ovt-6-mei-2007-uur-2-8-min-beeldengroep-doel-van-santiago-de-chili~.html 

Zie voor meer tentoonstellingen in de online oevrecatalogus.

Citaten recensies, overzicht van beelden

'Veel mensen kennen het werk van Marius van Beek, zonder het te beseffen. In Utrecht staat zijn parmantige Francois Villon, een sculptuur van de vijftiende eeuwse Franse dichter dat zich Achter de Dom bevindt. Het beeld in in 1964 gemaakt, ter gelegenheid van het laatste openluchtspel van het Utrechtse Studenten Corps.

Wie Villon over het hoofd heeft gezien, kent misschien het Bezinningsmonument te Amsterdam (Plein Purmerweg-Volendammerweg), ter nagedachtenis aan de in 1940-1945 omgekomen verzetsstrijders uit Amsterdam-Noord. Anders gaat er waarschijnlijk wel een lichtje branden bij het Jan van Hoof bevrijdingsmonument, dat vlakbij de Waalbrug in Nijmegen staat. Een beeld van een man met een wapperende vlag in zijn hand, die het verzet tegen de Duitsers symboliseert. Met veel militair vertoon werd de sculptuur, waarmee Van Beek landelijk bekendheid verwierf, in september 1954 onthuld. Niemand wist dat het eigenlijk niet af was. Op de sokkel stond geen bronzen versie, maar een met brons verf beschilderd gipsmode. Pas jaren later bekende de kunstenaar in een interview dat er tijdens de onthulling een gipsmodel stond.

De meeste beelden van Marius van Beek waren bestemd voor de openbare ruimte, zoals de enorme Crucifix die hij in 1953 voor het Utrechtse stadion ontwierp: ‘In juni 1974 word ik opgebeld door een van de stafmedewerkers van het Aartsbisschoppelijk Museum te Utrecht, die mij vraagt wat er in Jezusnaam met mijn kruisbeeld van de Kromstamfeesten (katholieke manifestatie) moet gebeuren. Het beeld ligt daar twintig jaar op zolder, maar door dringende verbouwing en restauratie moet al het overtollige worden opgeruimd’, vertelt Marius van Beek. ‘Een paar dagen later ben ik in het Catharijneconvent. Na een tocht over half vervallen trappen, ontluisterende ruimtes – soms ontbreekt het dak – muren met droeve vochtsporen, vind ik mijn Christus.’

Het beeld, waarvan het ontwerp bij Quintessens te zien is, werd in 1953 juichend in de pers ontvangen: ‘een aan het verlossende schandhout geslagen Christusfiguur, waaraan alle zoetelijke vroomheid ontbrak. Een haast brutaal naakte Christus met de durf tot lijden en verlatenheid’, oordeelde Vrij Nederland destijds. De Crucifix hing tijdens de Kromstaffeesten van 1953 boven de ingang van stadion Galgenwaard en verdween daarna jammerlijk onder het museumstof.

Het doel Van Santiago de Chile was geen beter lot beschoren. Het beeld, met gehangenen aan een voetbaldoel, was een aanklacht tegen de misstanden van het dictatoriale Zuid-Amerikaanse regime. Van Beek: ‘Het is veel meer dan een doel alleen, het is de grote vernietigende beul, die de slachtoffers opvreet in iedere staat waar terreur heerst. Men behoort daar als kunstenaar tegen te waarschuwen.’ Karen Dukeng (Het Utrechts Nieuwsblad, juni 2005)

Atelierbezoek, Oosterbeek

'Een smal spoor leidt naar het atelier en de beeldentuin. Een echt oud smalspoor, waarop Marius van Beek zijn brokken steen richting atelier rolde. Een roestig geworden lorrie als vergeten industrieel erfgoed torst nog steeds een enorme betonnen plaat. Het zou een grafsteen kunnen zijn is je eerste gedachte. Maar geen enkele steen kan de ziel van Marius en zijn werk hier afdekken of vooral bedekken. In de beeldentuin en het atelier in Oosterbeek leeft Marius van Beek alsof er niets is veranderd. Alsof hij helemaal niet dood is Hanneke Oberink (Hoog en Laag Cultuur, 16/6/04

Poort van de Zon, Arnhem

'Immerloo-park, Arnhem-Zuid. Een puzzelrit door nieuwbouwwijken. De oude dijk van Huissen naar Elden biedt een door nevel versluierde blik op verlaten viswater. Aan het eind van een lange, glooiende helling prijkt de Poort van de Zon. Allerhande bespiegelingen bespringen de beschouwer. Lanceerbasis voor astronauten, een duister teken van een andere planeet. Graftempel voor een onbekende soldaat, zo dicht bij de Rijnoever. Een mastodont, monument voor de mammon, filiaal van Stonehenge. Eerbewijs aan de zon, bron van brandstof voor alle leven.

Ontdaan van alle symboliek een sterk vereenvoudigd, sprekend plastisch element in de natuur. Een ode in steen, opgedragen aan de steen. Een onverzettelijke triomfboog met aan de binnenzijden gepolijste vlakken, op enige afstand twee taps toelopende zuilen als vizier voor de in de poort te vangen lente en herfstzon, een spiegelende rode steen als klankbord voor de ouverture van de zomer. Graniet gerangschikt in geheimzinnige orde, als in een getalsverhouding.

De beeldhouwer treedt in de heksenkring. Ontwaart resten van een afbijtmiddel, vergeefs slipt de wijsvinger over een opgedroogd straaltje. Toont zich ditmaal tevreden over het totaal. Was bij een vorig bezoek niet zo gelukkig. Zegt nog een robbertje te moeten vechten met de Plantsoenendienst. Welig woekerend groen zal in de toekomst de zon onttrekken aan het gezicht, de magie van het moment verstoren en de betekenis van het cijfer eenentwintig verkrachten, de cirkel zon-leven doorbreken.

‘Het is niet moeilijk de dingen te maken. Het is moeilijk om de toestand te bereiken waarin wij ze kunnen maken’. Is het die toestand, ontsproten aan het brein van de door Van Beek zo bewonderde Brancusi, die de beeldhouwer voerde naar de toppen van Peru? Urenlange tochten in de bus op weg naar resten van oude culturen en op zoek naar de zon, een nacht op de kale berg Huayna Pichhu, in meesterlijke zinnen beschreven in ‘Poort van de Zon’, om vooral de betovering van de zonsopgang te ondergaan. 

Poort van de Zon: de eerste dag van een nieuw leven. Nooit eerder deed Van Beek zoveel idee, sfeer en inspiratie op, zelden ook gaf een werk zoveel reacties, ook uit het buitenland. Wordt hem de tijd gegund, de wereld zal meer ‘zonnebeelden’ tegemoet kunnen zien. ‘Ik wil nog zoveel doen’, zegt de zonbegoochelde Michelangelo van de Veluwezoom.'  De Gelderlander, Een zonbegoochelde Michelangelo aan de Veluwezoom, 28/2/1981

'Indien de naam Immerloo vanouds aan deze plek gegeven is, past de Zonnepoort hier goed, want loo betekent immers: heilige plaats in het woud. Misschien was het oorspronkelijk Inminloo, en heeft er een Irminsul gestaan, evenals te Ermelo. Ir is de naam van de godheid, betekent Heer; min betekent liefde, sul duidde op zuil. Dus: een zuil uit liefde tot God de Heer. Dat was bij de oude Germanen een nagemaakte boom: een houten stam met twee omkrullende takken. Aarde’s levend lichaam, Millie Uyldert, de Driehoek.

De Muzen, Zwolle en Oosterbeek,

Bronzen zwevende vrouwenfiguren, muzikaal golvend op Die Kunst der Fuge van J.S. Bach, vertegenwoordigen een der belangrijkste – figuratieve – inspiratiebronnen in zijn werk: de vrouw, lieftallig of natuurmens, oermoeder, nachtbruid, oorsprong van leven.

Commentaar Marius van Beek:
‘Eind jaren ’70 werkte ik aan voluptueuze vrouwenfiguren. Ik probeerde aan de aarde te ontstijgen met gevleugelde of zwevende beelden. De Muzen is uit die tijd. Het is een horizontaal, zwevend teken, als tegenwicht tot de verticale architectuur van het voormalige Broerenklooster. Bij de bouw van het conservatorium wilde de architect de middeleeuwse stijl zoveel mogelijk behouden. ‘De Muzen’, op de binnenplaats, is geïnspireerd op de laatste compositie van Bach, Die Kunst der Fuge en verbeeldt een harmonisch samenspel door in en uit elkaar golvende lijnen en openingen in de expressieve massa van twee figuren.’ Informatieblad Libije hedendaagse kunst Zwolle bij tentoonstelling 20/5-19/6-1988

Tragedie in de polder: ‘Zeespiegel’ van Marius van Beek krijgt een prothese

'De kunstenaar grijpt naar zijn hoofd. Dit was zijn gaafste beeld. Nu is, als het goed is, alles wat je maakt beter dan het vorige, maar dit was toch echt het mooiste dat hij ooit bedacht. Maar hoe die barst erin kon komen? Hij heeft zich nog één keer voor de gemeenteraad verdedigd en is toen spoorslags naar Anatolië vertrokken, zonder zelfs de uitslag van de stemming af te wachten.

De glasfabrikant zegt dat hem het schaamrood naar de kaken is gestegen, maar ook hij heeft geen idee hoe in de dikste glasplaat van Nederland een scheurtje kon komen. De deskundigen van TNO of van de TH in Delft stonden op zijn vragen ook al met de mond vol tanden. ‘Ze komen met wat brijerige antwoorden, maar niemand weet het echt.’

B en W waren het hele gedoe na twee jaar vergaderen en het nog een keer opnieuw proberen beu; ze wilden het beeld liever helemaal afbreken dan het constant in reparatie te hebben. De gemeenteraad ten slotte gaf de kunstenaar nog een kans. Hij mag nu met spiegels suggereren wat hij in werkelijkheid wilde.

Het is een idee, even geniaal als eenvoudig. Een beeld in een nieuwe polder dat de oude zeespiegel laat zien. Iedereen liep er mee weg. Een teken van deze tijd dat verwijst naar een ver verleden. Maar soms kan de techniek zo’n eenvoudige gedachte niet volgen.

Op een fris gazon in het hartje van de polder – volgens het oude lied ging hier eens de zee te keer (‘maar die tijd komt niet weer/Zuiderzee is nu IJsselmeer’) – staan twee eenzame granieten zuilen. In het gras ervoor ligt, afgedankt, het breekbare glas. Zeespiegel, Marius ’83 staat in een van de zuilen gekrast. Het graniet had het glas als een hoog oprijzend aquarium moeten steunen en daarbinnen zou het water klotsen op het oude waterpeil van voor de drooglegging, bijna vier meter boven AP.

Iedereen die het zag zou naar de waterzuil opkijken en zich realiseren hoe klein en nietig hij daar was, op de bodem van de zee, en hoe groots en heldhaftig het werk van de dijkenbouwers en droogleggers. Maar het glas hield het amper tot de onthulling. Marius van Beek heeft er nachten wakker van gelegen. ‘Je kan’, zegt hij ‘onder zo’n werkstuk echt lijden.’

Een paar dagen later al werd hij opgebeld dat er een scheurtje in het glas zat. ‘Een stukje tape, dacht ik, achtergebleven van het kitten, maar het bleek toch dat een van de zeven lagen aan het barsten was. ‘Dat kan geen kwaad’, vonden we, ‘er zijn nog zes lagen’. Maar het werd een steen des aanstoots. Ik heb het met Van Tetterode besproken. Daar vonden ze het eerst ook geen ramp. Het was geen etalageruit tenslotte, maar het werd voor ons toch een erekwestie.’

Het is het verkeer, zei de ene deskundige, de barsten ontstaan door trillingen. Het is de thermische spanning, zei de ander, de zonnewarmte verspreid zich niet gelijk over alle zeven lagen. Of het nu de ene oorzaak of de andere is – slechts één van de twee platen vertoont scheurtjes. Bij de ander is niets aan de hand en dat geeft iedereen, tot hoofdbrekens toe, te denken. De gemeente zocht – ‘achter mijn rug’, zegt Van Beek mismoedig – naar de toepassing van hardglas. ‘Maar dat kan breken als een autoruit. Ik moest er niet aan denken, spelende kinderen, een ongelukje, al die glassplinters en dan die massa water. Het is een soort glas dat kan breken zonder dat je het ziet. Je hoeft er dan maar tegenaan te tikken of het gaat in stukken. Ik zag het al voor me. Een kind dat zijn fietsje er even tegenaan zet.’

Er volgde het nodige geharrewar met de gemeente, wat uitliep op een advies van B en W het beeld maar helemaal af te breken, maar na enig aandringen kreeg Marius van Beek de kans voor de raadscommissie zijn alternatief te verdedigen. Hij wil het beeld van water suggereren met spiegels en het oude waterpeil met brokken gesmolten glas.

Tussen drie alternatieven: afbreken, laten zoals het is en de spiegels, koos een meerderheid voor Marius van Beek. Op kosten van de kunstenaar wordt zijn voorstel uitgevoerd. Keurig, zoals dat in ambtelijke termen heet, in een anti-vandalistische variant. Geen spiegels dus, maar strak gepolijste stalen platen. Er mocht eens weer een barstje in komen.

We tillen een beschermend schot weg. Zeespiegel? Prachtig spiegelen de twee zuilen zich onder de polderhemel opeens in het vuistdikke glas, waar in de diepte het onderliggende glas schemert.' WILLEM ELLENBROEK (Uit De Volkskrant, 1985